Zmiana czasu odbywa się dwa razy w roku. Mówi się, że po przestawieniu zegarków śpimy godzinę dłużej lub krócej. Dyskusje dotyczące zabiegu przesuwania czasu trwają od lat. Mimo, że ekonomiści pokazują zalety zmiany czasu, odzywają się głosy mówiące o złym wpływie zaburzenia zegara biologicznego na zdrowie. Przed nami zmiana czasu na letni, czy po raz ostatni? Kiedy nastąpi zmiana czasu 2021?
Czemu służy zmiana czasu?
Na naszych szerokościach geograficznych długość dnia i nocy podlega znacznym wahaniom. Postanowiono więc sztucznie niwelować je za pomocą zmiany czasu. Co daje zmiana czasu? Sama idea zmiany czasu z zimowego na letni uzasadniana jest ekonomicznie. Chodzi o efektywniejsze wykorzystanie światła słonecznego i dostosowanie czasu pracy do panujących warunków. Dzięki temu, że po zmianie czasu na letni dłużej jest jasno, zakłady pracy mogą oszczędzić na energii elektrycznej.

Czy zmiana czasu jest na całym świecie?

Pierwszą osobą, która poruszyła temat przestawiania zegarków, był polityk Benjamin Franklin. Jeden z Ojców Założycieli Stanów Zjednoczonych zasugerował humorystycznie, że ludzie powinni kłaść się spać i wstawać wcześnie. W tamtym momencie pomysł nie stał się tematem poważnych rozważań. Około 100 lat po wystąpieniu Franklina temat zmiany czasu podjął William Willett. Anglik wydał w 1907 roku broszurkę “The Waste of Daylight”, w której sugerował, że przestawienie czasu w okresie letnimo 80 minut pozwoli zaoszczędzić na oświetleniu 2,5 miliona funtów rocznie. Mimo szacunku jakim darzono Willetta, nie zdobył on poparcia w parlamencie. Od kiedy zmieniamy czas? Jako pierwsi swojezegarki na czas letni przestawili Niemcy. Podczas I Wojny Światowej, 30 kwietnia 1916 roku, zmienili wskazówki czasomierzy na godzinę do przodu. W ślad za nimi poszła Wielka Brytania, a dwa lata później Amerykanie.
W Polsce pierwsza zmiana czasu odbyła się w dwudziestoleciu międzywojennym w 1919 roku. Był to jednorazowy zabieg, do którego wrócono po wojnie w latach 1946-49, 1957-64 i od 1977. Obecnie zmiana czasu zimowego na letniodbywa się w blisko 70 krajach (większości europejskich, poza Islandią, a od 2011 również poza Białorusią i Rosją).
Kiedy przestawiamy czas?
W krajach UE do czasu zimowego wraca się w ostatnią niedzielę października, a czas letni obowiązuje od ostatniej niedzieli marca. Zasady przestawiania czasu określa obowiązująca bezterminowo dyrektywa UE ze stycznia 2001 - "Począwszy od 2002 r. okres czasu letniego kończy się w każdym państwie członkowskim o godz. 1.00 czasu uniwersalnego (GMT), w ostatnią niedzielę października". W Polsce zmianę czasu reguluje rozporządzenie prezesa Rady Ministrów.

Czy zmiana czasu zostanie zniesiona?

W ostatnich latach trwała dyskusja w Unii Europejskiej na temat przerwania stosowania zmian czasu i pozostania przy czasie letnim. W marcu 2019 parlamentarzyści Parlamentu Europejskiego opowiedzieli się, by zmiana czasu w 2021 roku była ostatnią w krajach, które wybiorą na stałe czas letni. Ostatecznie projekt trafił jednak do prac na poziomie grup roboczych. Komisja Europejska przeprowadziła w 2018 roku konsultacje publiczne wśród Europejczyków. Okazało się, że 84% respondentów opowiedziało się za zniesieniem zmian czasu. Zebrano wówczas 4,6 mln odpowiedzi. W marcu 2019 roku, na zlecenie Ministerstwa Przedsiębiorczości i Technologii, CBOS przeprowadził w Polsce badanie dotyczące przestawiania zegarków. Przeciwko zmianom czasu było aż 78,3% badanych. Za utrzymaniem rozwiązania optowało 14,2% respondentów. Zegarki mieliśmy przestawiać po raz ostatni w 2021 roku, ale z powodu pandemii rozmowy dotyczące zmiany dyrektywy UE odsunięto na boczny tor. Kiedy więc przestawiamy zegarki na czas letni?
Zmiana czasu z zimowego na letni 2021
Obecnie nadal obowiązuje czas zimowy. Zmiana czasu nastąpi w ostatni weekend marca, w nocy z soboty 27. na niedzielę 28. Zegarki zostaną przestawione z godziny 2:00 na 3:00. Zabieg wpłynie korzystnie na długość dnia. Przykładowo 10. marca słońce wzeszło o 5:59, a zaszło o 17:32. Po zmianie czasu, 28.marca wschód słońca będzie o godzinie 6:23, a zachód o 19:00. Kiedy zmiana czasu ma realny wpływ na rzeczywistość? Przeprowadzono wiele badań dotyczących wpływu zmiany czasu na życie. Celem rozważań było udowodnienie słuszności lub braku słuszności tego zabiegu. Przykładowo, badania w stanie Indiana w USA pokazały, że po zamianie czasu rachunki za energię elektryczną w gospodarstwach domowych wzrosły.

Podobne badania w Kalifornii nie potwierdziły jednak tych wyników. Japońscy naukowcy wyliczyli natomiast, że zmiana czasu może zmniejszyć emisję dwutlenku węgla o 400 tys. ton. Przejścia na czas letni i zimowy najbardziej dotykają ludzi mających problemy ze snem lub rytmem około dobowym. Kiedy przestawiamy zegarki, zmuszamy organizm do szybkiej zmiany nawyków obowiązujących przez wiele miesięcy.